วิธีสังเกต 3 ระยะ ของโรคพิษสุนัขบ้า

โรคพิษสุนัขบ้า หรือบางครั้งบางคราวเรียก โรคกลัวน้ำ เป็นโรคติดเชื้อโรครุนแรง เจอในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกประเภทไม่ว่าจะเป็นหมา แมว โค ควาย หนู กระต่ายค้างคาว รวมทั้งสามารถติดต่อจากสัตว์สู่คนได้ ความน่ากลัวของโรคพิษสุนัขบ้าเป็น มีลักษณะต่อระบบประสาท ดังเช่น เส้นประสาท สมอง มีการดำเนินโรคอย่างรวดเร็วและก็นำไปสู่การตายได้ภายในช่วงเวลาไม่กี่วัน ที่สำคัญตอนนี้โรคพิษสุนัขบ้ายังไม่มียารักษามีแต่วัคซีนป้องกันโรคแค่นั้น

ที่มาของพิษสุนัขบ้า: เชื้อพิษสุนัขบ้าติดต่อมาสู่คนได้อย่างไร

โรคพิษสุนัขบ้ามีเหตุมาจาก เชื้อไวรัส(Rabies) ซึ่งเชื้อนี้อยู่ในน้ำลายของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่เป็นโรค นำมาซึ่งการทำให้โรคพิษสุนัขบ้าติดต่อโดยการสัมผัสกับน้ำลายจากการถูกข่วน กัด หรือเลียบริเวณที่มีรอยแผล ผิวหนังถลอกปอกเปิก หรือถูกเลียบริเวณเยื่ออ่อน ได้แก่ เยื่อบุตา หรือปาก เป็นต้น ยิ่งกว่านั้นการกินผลิตภัณฑ์ดิบจากสัตว์ที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้าก็สามารถติดเชื้อได้ 

สำหรับประเทศไทยเจอโรคพิษสุนัขบ้าในหมาเยอะที่สุด รองมาเป็นแมวถ้าหากโดนหมากัดและไม่ทราบดีว่าหมาตัวนั้นเป็นโรคพิษสุนัขบ้าหรือไม่ ให้คิดไว้ก่อนว่า หมาตัวนั้นเป็นโรค โดยอัตราการเป็นโรคหลังถูกกัดอยู่ที่ 35% รวมทั้งรอบๆที่ถูกกัดก็มีผลแตกต่างกัน หากถูกกัดบริเวณขามีโอกาสเป็นโรคราว 21% หากถูกกัดที่ใบหน้าจะได้โอกาสเป็นโรคถึง 88% หากเป็นแผลตื้น หรือแผลถลอกจะมีโอกาสเป็นโรคน้อยกว่าแผลลึก

ลักษณะโรคพิษสุนัขบ้าในคน

ภายหลังจากได้รับเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าคนป่วยจะแสดงอาการโดยเฉลี่ยราว 3 สัปดาห์ ถึง 3 เดือน ในบางรายอาจใช้เวลานานหลายปี ดังนี้ขึ้นกับตำแหน่งที่ถูกกัด ขนาด ปริมาณแล้วก็ความลึกของรอยแผลรวมทั้งภูมิต้านทานของผู้ที่ถูกสัตว์กัด ลักษณะของโรคโรคพิษสุนัขบ้าแบ่งเป็น 3 ระยะ ดังนี้

โรคพิษสุนัขบ้าระยะเริ่มต้น

ในระยะนี้คนป่วยจะมีลักษณะที่ไม่เฉพาะเจาะจง ได้แก่ ไข้ต่ำๆเจ็บคอ ปวดศีรษะ หมดแรง เบื่อข้าว ปวดเมื่อยตามตัว หนาวสั่น คลื่นไส้อ้วก วุ่นวายใจ นอนไม่หลับ ในบางรายอาจมีอาการเจ็บ เสียวแปลบคล้ายเข็มทิ่ม หรือคันเป็นอย่างมากรอบๆที่ถูกกัด ซึ่งเป็นลักษณะที่จำเพาะของโรคตอนนี้มีเวลาประมาณ 2-10 วัน

โรคพิษสุนัขบ้าระยะที่มีลักษณะทางสมอง

ผู้ป่วยจะมีลักษณะอาการงงงัน ตะลีตะลาน เร่าร้อนใจ อยู่ไม่นิ่งอาการจะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆหากมีเสียงดัง หรือถูกสัมผัสเนื้อตัว น้ำตาตาไหล น้ำลายหกเหงื่ออกมากมาย มีลักษณะอาการกลัวลม เพียงลองเป่าลม หรือโบกลมผ่านเบาๆก็จะผวา แล้วหลังจากนั้นผู้ป่วยอาจมีอาการชักและก็เป็นอัมพาต รวมทั้งมีลักษณะกลัวน้ำ เวลาดื่มน้ำจะปวดเกร็งกล้ามเนื้อคอ ทำให้กลืนลำบาก ไม่กล้าดื่มน้ำ แต่ว่ายังรู้ตัว มีสติสัมปชัญญะ สนทนาได้ เวลานี้มีอาการราว 2-7 วัน

โรคพิษสุนัขบ้าระยะด้านหลัง

คนป่วยบางทีอาจหมดสติรวมทั้งเป็นอัมพาตก่อนจะมีสภาวะหายใจล้มเหลว หัวใจหยุดเต้น โคม่า และก็เสียชีวิตในเวลาไม่นาน

ขั้นตอนการดูแลรักษาผู้สัมผัสโรคพิษสุนัขบ้า 

• ล้างแผล ล้างด้วยน้ำ ฟอกด้วยสบู่หลายๆ ครั้งทันที ล้างทุกแผลแล้วก็ลึกถึงก้นแผลนานอย่างต่ำ 15 นาที อย่าให้แผลช้ำ ขัดแผลด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ ตัวอย่างเช่น โพวิโดน ไอโอดีน หรือ ฮิบิเทนในน้ำ ถ้าหากว่าไม่มี ให้ใช้แอลกอฮอล์70%
• การให้ยาปฏิชีวินะ ผู้ที่ถูกหมา หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกัดควรจะเจอแพทย์เนื่องจากอาจจำเป็นต้องได้รับยาสำหรับใช้ในการฆ่าเชื้อเพื่อรักษาการติดโรคหรือเพื่อป้องกันการได้รับเชื้อ

การให้วัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก

• หากเคยได้รับวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยักมาแล้วอย่างต่ำ 3 ครั้ง แล้วก็เข็มในที่สุดเป็นเวลายาวนานกว่า 5 ปี มาแล้ว จำต้องได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก กระตุ้น 1 เข็ม 
• ถ้าเกิดไม่เคยได้รับวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยักมาก่อน หรือได้รับไม่ครบ 3 เข็ม จำต้องได้รับวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก 3 ครั้งหรือ 1 คอร์ส

การให้วัคซีนแบบก่อนจะมีการสัมผัสโรคพิษสุนัขบ้า สามารถฉีดได้ในเรื่องที่อยากสร้างภูมิคุ้มกัน หรือเป็นคนที่มีสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงสูงสำหรับเพื่อการสัมผัสโรคคลอดเวลา หรือเป็นคนที่มีภูมิต้านทานบกพร่อง

ทั้งนี้ซึ่งถ้าหากว่าถูกสุนัข แมว หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกัด ควรจะไปพบหมอที่โรงพยาบาลเพื่อรักษาแล้วก็ให้หมอเป็นคนพิจารณากรรมวิธีรักษาอย่างเร่งด่วน